Wybór odzieży roboczej dla elektryka - na co powinien zwracać uwagę specjalista?

Odzież dla elektryka i jej odpowiedni dobór jest nie tylko kwestią wygody, ale przede wszystkim bezpieczeństwa, stając się jednym z podstawowych elementów systemu ochrony życia i zdrowia specjalistów-elektryków. Ryzyko porażenia prądem to najczęstsze, ale nie jedyne zagrożenie, na które takie osoby są narażone w czasie pracy - równie niebezpieczne są np. pożary instalacji w wyniku zwarcia czy łuki elektryczne, które mogą w krótkim czasie spowodować ciężkie oparzenia. W tym artykule omawiamy najważniejsze kwestie dotyczące odzieży dla elektryka w kontekście aktualnie obowiązujących w Polsce przepisów prawa, wskazujemy także, na co zwrócić uwagę przy wyborze takiego ubioru.

Odzież dla elektryka - najważniejsze regulacje prawne

Na gruncie ustawodawstwa krajowego jednym z podstawowych aktów prawnych regulujących kwestie związane ze środkami ochrony osobistej (odzieżą ochronną) oraz odzieżą roboczą jest Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2025 r. poz. 277). Stanowi ona, że pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odpowiednie środki ochrony indywidualnej (ŚOI), zabezpieczające użytkownika przed działaniem czynników niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia w miejscu pracy, ma także obowiązek poinformować pracownika o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Na poziomie prawodawstwa europejskiego najważniejszym aktem prawnym jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 w sprawie środków ochrony indywidualnej. Zgodnie z zapisami tego rozporządzenia wyróżnia się 3 typy odzieży ochronnej w zależności od poziomu zapewnianej ochrony, a odzież ochronna dla elektryków jest zaklasyfikowana do kategorii III, w której wymagane jest posiadanie przez odzież ochronną odpowiednich certyfikatów i właściwe oznakowanie poszczególnych produktów w jednoznaczny sposób.

Specyficzne wymogi w odniesieniu do odzieży ochronnej dla elektryków (adekwatnie do docelowego zastosowania) określają również obowiązujące w Polsce normy zharmonizowane. Najważniejsze w kontekście szeroko rozumianej ochrony osób, które wykonują zawód elektryka, są następujące normy:

• PN-EN ISO 13688:2013-12 Odzież ochronna - Wymagania ogólne (norma międzynarodowa, przeznaczona do stosowania tylko w połączeniu z innymi normami określającymi wymogi dla danego wykonania. Nie może być stosowana samodzielnie jako dokument bazowy);
• PN-EN 1149-5:2018-10 Odzież ochronna - Właściwości elektrostatyczne. Część 5: Wymagania materiałowe i konstrukcyjne;
• PN-EN IEC 60895:2021-01 Prace pod napięciem - Ubiory przewodzące;
• PN-EN 50286:2003 Elektroizolacyjne ubrania ochronne do prac przy instalacjach niskiego napięcia;
• PN-EN 61482-1-2:2015-04 Prace pod napięciem - Odzież ochronna przed zagrożeniami termicznymi spowodowanymi łukiem elektrycznym;
• PN-EN IEC 61340-5-1:2025-02 Elektryczność statyczna - Część 5-1: Ochrona przyrządów elektronicznych przed elektrycznością statyczną - Wymagania ogólne.

Odzież ochronna czy odzież robocza - jak powinien być ubrany elektryk?

Fakt zamiennego stosowania określeń "odzież robocza" oraz "odzież ochronna" w potocznych rozmowach nie jest niczym zaskakującym, warto jednak mieć świadomość, że w świetle obowiązujących w naszym kraju regulacji prawnych nie są to pojęcia o takim samym znaczeniu.

Odzież robocza to odzież przeznaczona do wykonywania pracy, w trakcie której możliwe jest zabrudzenie ubioru substancjami o działaniu nieszkodliwym dla zdrowia bądź podczas której występują czynniki przyspieszające niszczenie odzieży lub wytwarzanie produktu wymaga zachowania szczególnej czystości w czasie procesu produkcji. Tego rodzaju odzież nie podlega ocenie zgodności przez odpowiednie jednostki i jest według przywołanego powyżej Rozporządzenia UE w sprawie środków ochrony indywidualnej klasyfikowana jako odzież ochronna kategorii I.

Odzież ochronna z kolei to taka odzież, która zastępując bądź zakrywając normalny ubiór danej osoby zapewnia jednocześnie ochronę przed jednym lub wieloma typami czynników zagrażających zdrowiu albo życiu użytkownika (np. zagrożenia mechaniczne, promieniowanie elektromagnetyczne, porażenie prądem, czynniki termiczne czy chemiczne). Co ważne, odzież ochronna musi posiadać odpowiednie atesty, wydane przez uprawnione jednostki certyfikujące, a w zależności od zakresu ochrony musi być także zgodna z wymogami obowiązujących norm branżowych. Rozporządzenie UE w sprawie środków ochrony indywidualnej klasyfikuje taki ubiór jako odzież ochronną kategorii III.

Spodnie robocze jeans denim do pasa wzmocnione bawełna 81-229 L/52 NEO TOOLS GTX

Jaką odzież powinni nosić elektrycy - główne wymagania

Ochronna odzież dla elektryka powinna być wykonana z materiałów, które zapewniają skuteczną ochronę użytkownika przed zagrożeniami, na jakie jest on narażony w miejscu pracy. Jednocześnie zaś muszą to być materiały, które nie ograniczają ruchów ani nie utrudniają elektrykowi wykonywania pracy. W praktyce oznacza to, że odzież ochronna dla elektryka powinna być:

• zgodna z wymogami określonymi w obowiązujących normach (z uwzględnieniem przeznaczenia danego ubioru);
• wygodna i dobrze dopasowana do użytkownika (powinna zakrywać całe ciało użytkownika);
• bezpieczna oraz wykonana tak, aby użytkownik był chroniony przed jednym bądź wieloma zagrożeniami występującymi równocześnie w miejscu pracy;
• odporna na działanie czynników mechanicznych (cięcie, rozdarcie, przecięcie);
• odporna na działanie łuku elektrycznego i jego skutków;
• konserwowana i wymieniana w razie potrzeby zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Z czego należy wykonać odzież do pracy z prądem elektrycznym?

Jeśli chodzi o materiały, które stosuje się do produkcji odzieży ochronnej dla elektryków, to wykorzystywane jest bardzo szerokie spektrum włókien i tworzyw, zarówno naturalnych, jak i syntetycznych. Są to przede wszystkim:

• włókna naturalne (bawełna),
• włókna sztuczne (m.in. akrylowe, celulozowe),
• włókna syntetyczne (np. poliestrowe, poliamidowe, węglowe, szklane, krzemowe itp.).

W znakomitej większości przypadków odzież ochronna jest wykonana z włókien kilku rodzajów, aby zapewnić pożądaną wytrzymałość mechaniczną, maksymalną ochronę przed określonymi zagrożeniami oraz jak największy komfort dla użytkownika.

 Spodnie robocze HD Slim + pasek rozmiar L81-238-L NEO TOOLS GTX (81-238-L)

Ubrania robocze dla elektryków - rodzaje

Na rynku dostępne są różne rodzaje odzieży ochronnej dla elektryków, które najczęściej klasyfikuje się ze względu na zakres ochrony. Wyróżnia się:

• odzież do ochrony tułowia (m.in. płaszcze, kurtki, kombinezony, bluzy, fartuchy, kamizelki czy spodnie dla elektryka);
• elementy ubioru chroniące części tułowia (ochraniacze przedramion, klatki piersiowej, brzucha czy barków);
• odzież ochronną na głowę (czapki, berety, kapelusze, kaptury i inne nakrycia głowy zapewniające odpowiednią ochronę);
• obuwie ochronne;
• inne środki ochrony indywidualnej, adekwatnie do potrzeb na danym stanowisku pracy (np. rękawice elektroizolacyjne, rękawice przeciwprzepięciowe czy sprzęt zabezpieczający przeznaczony dla elektryków pracujących na wysokości).

Jak wybierać ochronne ubranie robocze dla elektryka i na co zwrócić szczególną uwagę?

Przypomnijmy jeszcze raz: odzież ochronna musi być zaprojektowana oraz wykonana w sposób zapewniający brak ograniczeń w wykonywaniu czynności zawodowych, jednocześnie gwarantując skuteczną ochronę przed zagrożeniami adekwatnie do docelowego zastosowania danego ubioru. Wybierając poszczególne elementy odzieży ochronnej koniecznie zwróć uwagę na następujące kwestie:

• certyfikacja i oznakowanie - odzież musi posiadać wymagane atesty i być oznakowana zgodnie z obowiązującymi normami;
• krój i wykonanie - ergonomia ma ogromne znaczenie, ponieważ odzież ochronna dla elektryka nie może krępować ruchów podczas pracy, zwłaszcza w mniej wygodnych pozycjach;
• rodzaj zagrożeń występujących w danym miejscu pracy - odzież ochronna dla elektryków zawsze powinna być dobrana z ich uwzględnieniem.

Koniecznie należy też zadbać o właściwą konserwację i utrzymanie odzieży ochronnej poprzez regularne, zgodne z zaleceniami producenta czyszczenie, pranie i wymianę zużytych elementów na nowe.

 Spodnie robocze PREMIUM, 100% bawełna, ripstop, rozmiar XL 81-227-XL GTX (81-227-XL)

Podsumowanie

Wybór odpowiedniej odzieży dla elektryka wymaga posiadania wiedzy zarówno w zakresie obowiązujących przepisów, jak i docelowego zastosowania oraz ryzyk i zagrożeń, na jakie narażony jest elektryk wykonujący pracę w danym miejscu. Właściwie dobrana odzież ochronna zapewnia użytkownikom bezpieczeństwo i pozwala lepiej chronić ich życie i zdrowie w czasie wykonywania codziennych obowiązków.

W razie pytań zapraszamy do kontaktu - nasi specjaliści chętnie odpowiedzą na pytania i wyjaśnią wątpliwości.