Blackout. Jak zabezpieczyć się przed brakiem prądu?

Długotrwały brak prądu w domu czy mieszkaniu może nieprzygotowanym do niego osobom uniemożliwić normalne funkcjonowanie do czasu przywrócenia dostaw prądu. W skrajnych przypadkach przedłużający się brak prądu w mieszkaniu (blackout) może nawet doprowadzić do śmierci. W tym artykule opisujemy, jak przygotować się na blackout, co robić w pierwszych minutach awarii oraz jak zabezpieczyć się przed skutkami przerw w dostawach prądu.

Brak prądu w mieszkaniu lub domu - główne przyczyny

Braki prądu mogą mieć bardzo różne źródła. Do najczęstszych powodów przerw w dostawach prądu należą:

• awaryjne wyłączenia prądu (planowane przez operatorów w celu wykonania prac konserwacyjnych lub usunięcia usterek);
• awarie elektryczne w obrębie sieci przesyłowej (uszkodzenia kabli, transformatorów bądź innych elementów infrastruktury);
• ekstremalne warunki atmosferyczne (burze, silny wiatr, śnieżyce itp.);
• uszkodzenia instalacji elektrycznej wewnątrz budynku;
• przeciążenie systemu energetycznego;
• cyberataki (ataki hakerskie na systemy sterujące dostawą prądu);
• ataki terrorystyczne na infrastrukturę krytyczną.

Przerwy w dostawach prądu - FAQ

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na często zadawane pytania związane z brakiem prądu i przerwami w jego dostawie.

1. Gdzie dzwonić, gdy nie ma prądu?

Należy wezwać Pogotowie Energetyczne pod nr. 991. Możesz również zadzwonić do Twojego operatora sieci (jeśli nie masz dostępu do Internetu, aby znaleźć kontakt, odszukaj numer w umowie zawartej z dystrybutorem. Najpierw jednak upewnij się, czy:

• bezpieczniki w Twoim domu lub mieszkaniu są włączone,
• bezpieczniki w rozdzielnicy głównej działają prawidłowo,
• Twoi sąsiedzi również nie mają energii elektrycznej.

2. Jak sprawdzić, kiedy przywrócą prąd?

Najlepiej sprawdzić informacje na stronie internetowej Twojego dostawcy energii (jego nazwę znajdziesz na fakturze za prąd), używając telefonu komórkowego bądź innego urządzenia z własnym zasilaniem (laptop, tablet). Pamiętaj, że wszystkie planowane przerwy w dostawach prądu są tam ogłaszane z odpowiednim wyprzedzeniem. O braki prądu i termin przywrócenia dostępu do energii elektrycznej możesz także zapytać telefonicznie pod nr. 991 (Pogotowie Energetyczne).

3. Brak prądu w gniazdkach, ale światło działa - co to znaczy?

Najczęściej brak pradu w gniazdkach przy jednoczesnym działaniu oświetlenia ma miejsce w sytuacji, gdy w danym pomieszczeniu zadziałał wyłącznik nadprądowy obwodu z gniazdami elektrycznymi (bezpiecznik, tzw. eska). Możliwe jest również, że zadziałał wyłącznik różnicowoprądowy (potocznie: różnicówka), zabezpieczający wszystkie gniazda elektryczne w budynku.

4. Dlaczego w połowie domu nie ma prądu?

W zależności od rodzaju instalacji i skali problemu, przyczyny mogą być różne. Najczęstsze to:

• zadziałanie zabezpieczeń na części obwodów w wyniku przeciążenia lub zwarcia;
• usterka lub awaria elektryczna wewnątrz rozdzielnicy (np. przerwany przewód neutralny N)
• zanik jednej z faz w instalacji trójfazowej

Blackout - co to jest?

Blackout to nagła, długotrwała i nieplanowana przerwa w dostawie prądu, obejmująca najczęściej duże obszary (dzielnice, miasta, czasem nawet całe kraje). W odróżnieniu od typowej przerwy w dostawach prądu, blackout zwykle jest spowodowany katastrofą naturalną bądź celowym działaniem i paraliżuje codzienne życie na wiele dni, a nawet tygodni.

Co istotne, skutki blackoutu wykraczają daleko poza brak prądu w mieszkaniu czy domu. Blackout to przede wszystkim utrata dostępu do:

• komunikacji (nie działają telefony komórkowe, telewizja ani internet),
• systemów bankowych (brak dostępu do gotówki, brak możliwości płacenia kartą),
• handlu (nieczynne sklepy i stacje benzynowe)
• wody i ogrzewania,
• opieki medycznej.

Z tego względu warto się na taki scenariusz odpowiednio zabezpieczyć.

Blackout - jak się przygotować?

Ponieważ blackout przychodzi bez ostrzeżenia, warto podjąć odpowiednie działania z wyprzedzeniem, nie czekając na problemy z dostawą prądu. Absolutną podstawą, która powinna się znajdować w każdym domu i mieszkaniu zagrożonym blackoutem, jest wyposażenie pozwalające bez problemów przetrwać 72 godziny. Przyjmuje się, że gdy dojdzie do blackoutu, właśnie w takim czasie dostawa prądu zostanie przywrócona.

Twój zestaw na 72 godziny powinien być zgromadzony w jednym, łatwo dostępnym dla wszystkich domowników miejscu. W zestawie umieść przedmioty wymienione poniżej.

Oświetlenie alternatywne

• latarki LED z zapasem baterii (najlepiej czołowe);
• latarka na dynamo (nie wymaga zasilania bateryjnego);
• oświetlenie chemiczne (lightsticks)
• świece lub lampa naftowa (i zapałki bądź zapalniczka).

Źródła zasilania

• kilka naładowanych do pełna powerbanków o dużej pojemności;
• powerbank solarny;
• baterie lub akumulatory do zasilania latarek i innych urządzeń (radio).

UPS Zasilacz 3S 550 FR 3S550FR 9400-43158 EATON

Woda i żywność

• zapas wody butelkowanej (minimum to 3-4 litry na osobę na dobę, do picia, higieny oraz przygotowania posiłków);
• zapas żywności na 3 dni (zgromadź żywność, która nie wymaga gotowania ani chłodzenia, tzn. konserwy mięsne i rybne, gotowe dania w słoikach, suchary, batony energetyczne, suszone owoce, orzechy. Pamiętaj o otwieraczu do puszek).

Apteczka i leki

• apteczka pierwszej pomocy (musi być właściwie wyposażona, a także zawierać dodatkowy zapas leków przyjmowanych na stałe przez domowników);
• artykuły higieniczne (mokre chusteczki, żel antybakteryjny, papier toaletowy, worki na śmieci).

Urządzenia do komunikacji

• radio na baterie (z zapasem baterii lub akumulatorów);
• krótkofalówka lub CB radio zasilane akumulatorowo.

Dokumenty i pieniądze

• kopie dokumentów domowników (dowody osobiste, legitymacje szkolne, paszporty, akty własności nieruchomości, inne ważne dokumenty)
• gotówka w niewielkich nominałach.

Jeśli masz taką możliwość, rozważ także zaopatrzenie się w:

• agregat prądotwórczy (zasilany paliwem, do użytku na zewnątrz pomieszczeń);
• przenośna stacja zasilania (najlepiej ładowana z paneli fotowoltaicznych lub akumulatora samochodowego);
• ogrzewanie awaryjne (gazowe lub naftowe, piecyk typu "koza" itp.);
• kuchenka turystyczna (zasilana kartuszami gazowymi, do gotowania ciepłych posiłków);
• filtry do wody (dają możliwość uzdatnienia wody z mniej pewnego źródła).

EATON Zasilacz awaryjny UPS 700VA

Co robić, gdy jest blackout?

Jeśli w Twoim domu lub mieszkaniu nagle zniknie prąd, przede wszystkim zachowaj spokój i postaraj się szybko upewnić, dlaczego nie ma prądu. Najpierw sprawdź, czy blackout dotyczy tylko Twojego mieszkania, czy może większego obszaru (np. wychodząc na zewnątrz i pytając sąsiadów).

Pamiętaj też o tym, by:

• odłączyć od sieci wszystkie urządzenia elektryczne;
• oszczędnie korzystać z zapasowych źródeł energii;
• poinformować odpowiednie służby o awarii;
• monitorować komunikaty dostawcy prądu i lokalnych władz;
• nie ulegać panice i zwracać szczególną uwagę na bezpieczeństwo domowników.

EATON zasilacz awaryjny UPS 1600VA Ellipse ECO 1600 USB

Jak przygotować się na blackout - podsumowanie

Odpowiednie przygotowanie na długotrwały brak prądu to nie objaw paranoi czy paniki, a przezorność i odpowiedzialność. Pamiętaj, że awarie elektryczne mogą mieć obecnie charakter znacznie poważniejszy niż kilkugodzinne awarie czy przerwy w dostawie prądu, do których wszyscy są przyzwyczajeni. Dlatego nie czekaj na ostrzeżenia czy brak prądu w domu i zacznij kompletować swój zestaw przetrwania już dziś.