Uprawnienia elektryczne. Jakie są uprawnienia i kwalifikacje?

Uprawnienia elektryczne (kwalifikacje SEP) stanowią formalne potwierdzenie posiadania kwalifikacji zawodowych, umożliwiających legalne wykonywanie prac związanych z eksploatacją, montażem, konserwacją i kontrolą instalacji elektrycznych w zakresie danej kategorii uprawnień. W tym artykule opisujemy, czym są kwalifikacje SEP, jakie obecnie wyróżnia się kategorie uprawnień sepowskich, do czego uprawniają i jak można je zdobyć.

Rodzaje uprawnień elektrycznych - podstawowe informacje

Skrót SEP oznacza Stowarzyszenie Elektryków Polskich, czyli organizację zawodową, która zrzesza specjalistów z szeroko rozumianej branży elektroenergetycznej, elektrotechnicznej i elektrycznej oraz jest odpowiedzialna za organizację państwowych egzaminów i przyznawanie uprawnień osobom w zakresie eksploatacji oraz dozoru urządzeń, instalacji i sieci różnego rodzaju. Posiadanie odpowiednich uprawnień SEP, zależnie od rodzaju urządzeń, sieci i instalacji, jest wymagane przez obowiązujące przepisy prawa.

Co ważne, wydane w Polsce uprawnienia SEP są honorowane nie tylko w naszym kraju, ale również na terytorium Unii Europejskiej, w krajach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i w Szwajcarii.

Uprawnienia SEP - rodzaje

Jeśli chodzi o wydawane przez SEP uprawnienia elektryczne rodzaje kwalifikacji można podzielić na dwie zasadnicze grupy: uprawnienia elektryczne E (eksploatacja) oraz kwalifikacje SEP D (dozór). Dodatkowo obowiązujące przepisy wyróżniają konkretne grupy urządzeń, instalacji i sieci, które wymagają posiadania konkretnych uprawnień do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją i dozorem.

Rodzaje uprawnień SEP - eksploatacja (E)

Do czego uprawnia świadectwo kwalifikacyjne E? Zgodnie z aktualnymi regulacjami prawnymi, osoba posiadająca wydane przez SEP uprawnienia E może wykonywać prace dotyczące obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno-pomiarowych sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych. Osoba posiadająca świadectwo kwalifikacji E musi również posiadać wiedzę teoretyczną oraz praktyczną w zakresie:

• zasad budowy, działania oraz warunków technicznych obsługi urządzeń, instalacji i sieci elektrycznych,
• zasad eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektrycznych,
• zasad i warunków wykonywania prac dotyczących obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno–pomiarowych,
• zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz udzielania pierwszej pomocy,
• zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa obsługi urządzeń elektrycznych lub zagrożenia życia i ochrony środowiska.

Rodzaje uprawnień SEP - dozór (D)

Świadectwo kwalifikacyjne D, czyli uprawnienia do dozoru, są zgodnie z przepisami polskiego prawa przeznaczone dla specjalistów sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektrycznych lub kierujących pracami osób w zakresie obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu czy demontażu i czynności kontrolno-pomiarowych sieci, instalacji oraz urządzeń elektrycznych.

Mówiąc prościej, uprawnienia dozorowe (D) są przeznaczone dla osób odpowiedzialnych za nadzór nad eksploatacją urządzeń i instalacji elektrycznych. Obejmują one kontrolę stanu technicznego, organizację prac, zarządzanie awariami, szkolenie pracowników oraz prowadzenie dokumentacji technicznej. Osoby z uprawnieniami D nie wykonują bezpośrednio prac eksploatacyjnych, ale nadzorują ich realizację, dbając o przestrzeganie przepisów BHP i standardów technicznych.

Kwalifikacje SEP - grupy SEP

Uprawnienia SEP możliwe do zdobycia w Polsce są podzielone na trzy grupy: G1, G2 i G3, w zależności od rodzaju urządzeń i instalacji - elektrycznych, cieplnych bądź gazowych. Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje na temat uprawnień posiadaczy tych świadectw kwalifikacyjnych.

Uprawnienie SEP - grupa 1 (SEP G1)

Kwalifikacje SEP grupy G1 (tzw. uprawnienia elektryczne) obejmują następujące urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, magazynujące, przesyłające i zużywające energię elektryczną:

• urządzenia prądotwórcze przyłączone do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej energii elektrycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego;
• urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV;
• urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 30 kV;
• urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 30 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV;
• urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 110 kV;
• zespoły prądotwórcze o mocy wyższej niż 50 kW;
• urządzenia elektrotermiczne;
• urządzenia do elektrolizy;
• sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;
• elektryczna sieć trakcyjna;
• elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;
• urządzenia umożliwiające magazynowanie energii elektrycznej i jej wprowadzanie do sieci elektroenergetycznej o mocy wyższej niż 10 kW;
• aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji; sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych powyżej;
• urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
• urządzenia ratowniczo-gaśnicze;
• urządzenia ochrony granic.

Uprawnienia elektryka SEP - grupa 2 (SEP G2)

Uprawnienia G2 określa się także jako uprawnienia cieplne. Posiadacze uprawnień z tej grupy mogą zajmować się obsługą, montażem, remontami i konserwacją urządzeń, instalacji i sieci cieplnych. Uprawnienia energetyczne G2 obejmują m.in.:

• kotły parowe i wodne,
• sieci i instalacje cieplne,
• turbiny parowe i wodne,
• urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze,
• pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy,
• urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw,
• piece przemysłowe.

Uprawnienia SEP grupy 3 (SEP G3)

Uprawnienia SEP grupy 3 (tzw. gazowe uprawnienie SEP) obejmują prace związane z urządzeniami, instalacjami i sieciami gazowymi. Są to przede wszystkim:

• urządzenia do produkcji paliw gazowych i generatory gazu;
• urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych;
• urządzenia do magazynowania paliw gazowych;
• aparatura kontrolno-pomiarowa;
• urządzenia sterowania do sieci gazowych.

Jak zdobyć sepowskie uprawnienia?

Do zdobycia uprawnień SEP konieczne jest posiadanie odpowiedniego wykształcenia kierunkowego bądź potwierdzonych kompetencji zawodowych w odpowiednim zakresie, a także ukończenie odpowiedniego kursu przygotowującego i zdanie państwowego egzaminu przed oficjalną komisją SEP. Pozytywny wynik skutkuje wydaniem świadectwa kwalifikacyjnego w zakresie, jakiego dotyczył egzamin.

Uprawnienia na elektryka SEP - jak długo są ważne?

Zdobyte uprawnienia SEP są ważne przez okres 5 lat od daty wydania świadectwa kwalifikacyjnego. Po upływie tego okresu konieczne jest ich odnowienie, co polega na ponownym zdaniu państwowego egzaminu w odpowiednim zakresie.

W razie pytań zapraszamy do kontaktu - nasi specjaliści chętnie odpowiedzą na pytania i wyjaśnią wątpliwości.